Boodschap in tekeningen en spel

De boodschap in een tekening en spel

Ik heb het er al vaker over gehad, dat één van de methodes waarmee ik werk, therapeutisch tekenen is, of teken therapie. Kinderen én volwassenen kunnen heel veel baadt hebben bij het creatief bezig zijn. Je kunt je emoties, gevoelens en gedachten kwijt in je tekening, schilderij, klei of waar je dan ook mee bezig bent. Je hoofd leeg maken en weer even bij je kern terug komen. Lichaam en ziel in verbinding. Zelf doe ik dit ook regelmatig. Soms vooraf met een kleine meditatie, soms ga ik gewoon tekenen en zie ik wel wat er komt. Of ik teken mijn gedachten op papier.

Een paar weken geleden vond ik een oude kranten artikel over wat tekeningen van kinderen je kunnen vertellen. Daarin staat ook, dat het voor ‘grote’ mensen al lastig is gevoelens onder woorden te brengen, laat staan voor kinderen. Als je kunt begrijpen en leren wat de boodschappen uit de tekeningen kunnen zeggen, dan kun je beter begrijpen wat er in je kind omgaat. Dit geldt natuurlijk ook voor jezelf. Ga open en ontspannen de tekening in, ga niet nadenken over wat je tekent, maar laat het gewoon komen. Dan kun je daarna zien wat je hebt getekend en kijken wat je onbewuste eigenlijk aan het vertellen is. Vertel dus ook niet aan een kind dat je boodschappen uit de tekening haalt. Het is de bedoeling dat kinderen ontspannen en vrij kunnen blijven tekenen. En niet dat ze bewust gaan nadenken over wat ze wel en niet willen tekenen, omdat mama of papa er dan misschien iets achter gaat zoeken.

Zoals Kindertherapeut Eveline Ruitenberg uitlegt, “Tekenen en spelen zijn natuurlijke manieren van communiceren, daar begint ieder mens mee”. Dit heb ik jaren geleden ook geleerd van Joyce Blauwhoff, zij is een gezinspedagoog, docent pedagogiek en geeft trainingen, cursussen. Ik heb bij haar, jaren geleden al de training ‘Laten spelen is een vak’ gevolgd. Dat kinderen leren door te spelen, dat weten we waarschijnlijk wel allemaal, maar dat kinderen ook hun dag verwerken, of bepaalde gebeurtenissen door te spelen, dat wist ik toen nog niet. Dat is o.a. iets wat ik van Joyce heb geleerd. Door kinderen te observeren tijdens het spelen, kun je dus ook zien wat er in een kind omgaat. Daar kun je dus ook boodschappen uit halen. Onderbreek ze bij dit spel dus ook niet, want ze zijn aan het verwerken, maar ook aan het leren. Ze leren van het spelen. Speelt een kind ‘vader en moedertje’, kijk dan eens WAT het kind speelt maar ook HOE het kind speelt. Wellicht herken je jezelf in het spel, of misschien herken je bepaalde situaties die er geweest zijn.

Bomen, mensen, dieren, regenboog, huizen hebben allemaal een bepaalde symboliek in een tekening, door te kijken hoe deze in een tekening is verwerkt, kun je er een boodschap uithalen.

Bijvoorbeeld:

Een regenboog staat voor verandering, er is iets gaande in de wereld van het kind. Dit kan van alles zijn, overgang van school, een verhuizing, echtscheiding, misschien wel de geboorte van een broertje of zusje? Dit zijn voor kinderen grote momenten in hun leven, die een behoorlijke verandering met zich meebrengen. In zulke periodes worden er vaak regenbogen getekend. Staat de regenboog om iemand of iets heen getekend, dan geeft de regenboog bescherming of afscherming aan diegene of datgene onder de regenboog.

Een boom, laat zien hoe het kind in de wereld staat. Dan kun je bijv kijken, naar heeft de boom wortels, heeft hij een kroon? Hoe dik of dun is de stam? Zijn de kroon en boomstam met elkaar verbonden of zit er een dikke dwarslijn door? Staat de boom op de grond, of zweeft deze in de lucht? Heeft de boom bladeren en takken of is deze helemaal kaal?

Dieren hebben ook eigen symboliek in tekeningen, denk aan vlinders (transformatie), vogels (vrijheid), poezen, honden, eenhoorns etc. Of bijv. de wijze uil of het vluchtige snelle eekhoorntje. Maar ook huisdieren krijgen vaak een plekje in de tekening, zeker als het gezin getekend wordt.

Ook kleuren hebben veel te vertellen, tekent een kind de hele tekening maar met één kleur? Dat wilt niet zeggen dat hij dan depressief, boos of jaloers is. Het kan zijn dat er gewoon maar één kleurtje aanwezig was of andere kleurtjes door andere kinderen bezet. Worden er meerdere tekeningen maar met één kleur getekend, dan kun je, je wel af gaan vragen of er meer aan de hand is. Je kunt kinderen ook vragen waarom hij voor een bepaalde kleur gekozen heeft. Het kan zijn dat hij met een bepaalde reden juist voor die kleur heeft gekozen. “Rood zijn de boze poppetjes en blauw de lieve” , dan heeft het dus een duidelijke reden.

Kijk ook altijd naar het hele plaatje en niet alleen naar één onderdeel. Dus ook naar de vormen, perspectief, waar op de tekening staat het, lijnen, dik of dun aangezet, kleuren etc.

Uit een tekening is heel veel informatie te halen. Laat ze daarom lekker op een leeg blad kleuren en kijk wat je ermee kunt. Kleurplaten zijn vooral geschikt voor wat grotere kinderen, die al verder zijn in de ontwikkeling, om de fijne motoriek te oefenen met tussen de lijntjes kleuren of de drukke dag af te sluiten en tot rust te komen.

Een nee, het is niet om diagnoses mee te stellen. Het is een fijne methodiek om te kijken en lezen wat kinderen onbewust zeggen. En ja, het is een moment opname, maar met meerdere tekeningen kun je een redelijke indruk krijgen wat er in de wereld van het kind omgaat.

Zoals Eveline Ruitenberg zegt in het artikel “Stem af op de getekende taal van kinderen. Durf te kijken in hun wereld”.